Değişik tipteki kuluçka cihazlarının (inkübatör) karşılaştırılması

Ticari alabalık yetiştiriciliğinde farklı inkübatörler (kuluçka makinaları) mevcuttur. Genelde kullanılan yöntem, dikey kuluçka dolapları ve kavanoz tipi kuluçka makinası (Zuger Şişesi) dır. Her birinin işlevi aynı olup, yumurtaları gözlü aşamadayken yumurtadan çıkarmaktır. Ancak yumurtadan çıkan yavruların içinde bulundukları ortam ve su miktarı kullanılan ekipmana göre değişir. Farklı ortamlar, yavru balığın kuluçka sonrası stres seviyesi, enerji tüketimi ve genel sağlık durumuna etki eder. Bu durumu her iki kuluçka çeşidindeki sonuçları kıyaslamak suretiyle test ettik. Kullanılan ekipmanlardan ilki standart dikey akış kavanozu (Zuger Şişesi - McDonald Upwell) ve diğeri de dikey çok katlı kuluçka dolabıdır (Heath Stack). Dikey dolaplarda 3 farklı tepsi sistemi denenecektir. Bunlar aşağıda açıklanacaktır.

Kullanılan Yumurtalar

Bu denemede kullanılan yumurtalar standart üretilmiş yumurtalardan olup, Ağustos’ta yumurtlayan anaç grubundan elde edilmişlerdir. Dölleme ve erken kuluçka Troutlodge standart pratiğine göre Sumner, Washington’daki Trout Springs tesisinde yapılmıştır. Ortalama 210 derece-gün kümülatif sıcaklık ünitesi (ATU)’ne ulaşmasından itibaren, ölmüş ve az gelişmiş yumurtalar ayıklanmış ve ardından kutulanarak Idaho, Twin Falls’taki Rock Creek tesisine sevk edilmiştir.

Tesise gelen yumurtalar, herbiri 4000 adet olan restgele seçilmiş 8 ayrı partiye ayrılmıştır. 4000 yumurtalık her bir parti aşağıda açıklanacak 4 ayrı tip kuluçka makinasına alınmıştır. Bu sayede her bir kuluçka cihazı için 2 paralel kontrol grubu elde edilmiştir. Yumurtalar bu değişik tepsi çeşitlerine 32 oz (yaklaşık 0,95 lt) lik beher yardımıyla konulmuştur. Her bir sistemde su akışı yaklaşık 6 lt/dk olacak şekilde ayarlanmıştır. Dikey kavanoz kuluçka cihazında dışarıdan gelecek ışığın etkisini yok etmek amacıyla siyah plastik kullanılmıştır.

Dikey kuluçka dolapları

Bu sistemler çok yaygın olarak kullanılmakta ve ticari olarak kolayca bulunabilmektedir. Yumurtaların kuluçkalanması için yerçekiminden faydalanılır. Bu dolaplar genelde üst üste yerleştirilmiş ve kullanım suyu miktarına göre 4 ila 8 tepsiden oluşur. Devlete ait işletmelerde ve araştırma enstitülerinde genelde bu makinalar kullanılır, çünkü küçük grupların çalışılması için çok elverişlidir. Heath Stack olarak da adlandırılırlar ve hacmi en verimli kullanmak amacıyla bu dikey sıralar değişik çeşitlerde düzenlenebilirler. Su, giriş kısmından girer, içine yumurtaların yerleştirildiği tepsilerin üstünden dolaşarak tepsilerin yanındaki su kanallarına geçer, oradan da bir sonraki tepsiye geçer ve böylece bütün tepsiler gerekli suyu almış olur. Diğer tepsilere dokunmadan herhangi bir tepsiyi çıkarıp kolaylıkla kontrol etme şansı vardır ve döllenmeden yüzmeye başlamaya kadar gayet uygun bir ortam sağlarlar.

Dikey Akış Kuluçka dolaplarında kullanılan altlıklar

Dikey akış kuluçka dolaplarında kullanılmak üzere birkaç farklı çeşit altlık üretilmektedir. Bunun sebebi kullanılan altlık sistemi sayesinde yumurtaları ayırabilmek, daha az mantar yayılımı ve yeni kuluçkalanmış larvaların tepsiden dışarı daha az enerji sarfederek çıkmasını sağlamaktır. Kuluçka altlığı akarsu ve derelerdeki çakıl taşlarını taklit ederken, larvanın gelişimi için optimal şartları sağlamaktadır. Bu şartlarda kuluçkalanan yavrular genellikle daha az deformiteye sahip olur, daha kuvvetli, sağlıklı ve daha az ölüm oranına sahip olurlar ve daha hızlı gelişirler.

Kuluçka Dolabı:

• Açık tepsi (Control-C ) :
  
  i. Balıkların akıntıdan uzaklaştığı yerlere bile su akışı vardır
  ii. Su, seri şekilde en üst tepsiden en alt tepsiye kadar kullanılır
  iii. Ortam karanlıktır, ışıklar açık olsa bile yumurta ve larvalar ışıktan korunurlar

• Çıkarılabilir Altlık döşenmiş tepsi ( Drop In-DI ) :
  
  i. Yukarıdakilerle aynı olup, larvalar için akıntıdan korunmak amacıyla daha fazla yüzey alanı vardır.
  ii. Altlıklar çıkartılabilir

• Kendinden altlıklı üretilmiş tepsiler ( Built In-BI ) :
  
  i. Yukarıdakiyle aynı olup altlık çıkarılamaz.

Kuluçka Kavanozu (Zuger Şişesi)

Bütün dünyada kullanılan en yaygın yöntemdir. Su, inkübatörün tabanından itilir, yumurtaların içinden geçerek üst taraftan dışarı çıkar. Düzensiz su akışı, bilinmeyen yumurta sayısı gibi, mantar oluşumu ve yumurta boyutu ile ilgili bir takım konular bu tip inkübatörlerde problem olmaz. Bu sistemin en zor yanı ölü yumurta sayımı ve oluşabilecek mantar oluşumunun yayılmasını engellemektir. Bu tip inkübatörlere McDonald Upwell de denir.

Kuluçka Kavanozları - Zuger Şişeleri ( Jar-J ) :

1. Yukarı doğru itilen su bir miktar daha fazla tirbülans sağlar.
2. Su tek geçişlidir.
3. Yavrular, ışıklar kapalı olsa bile ışığa maruz kalabilirler.

Figür 1: Genel Proje Dizaynı-denemede kullanılan farklı kuluçka sistemleri.

Altlık Örnekleri

Su Şartları:

• 13.20 C
• Kaynak Suyu
• İlk kullanım

Toplanan Veriler

• Kuluçka performansı
• Günlük ölümler
• En yüksek kuluçka anı ile kesenin tam anlamıyla özümsenmesi anına kadarki derece-gün sayısı
• En yüksek kuluçka anı ile ilk yemleme anına kadarki derece-gün sayısı
• İlk yemlemedeki balık ağırlığı
• En yüksek kuluçka anı ile ortalama 1 gr ağırlığa kadarki derece-gün sayısı

Sonuçlardan, farklı inkübasyon sistemlerinin hayatta kalım performansı üzerinde önemli bir etkisi olmadığı sonucuna varabiliriz. Tüm sistemlerde benzer mortalite gözlemlenmiştir, herhangi bir yöntemde net bir avantaj yoktur. Açık Tepsi Kontrol (C) sisteminde ölülerin diğer tüm sistemlere kıyasla çok daha kolay bir şekilde ortamdan uzaklaştırıldığı ve sistemin korunabildiği belirtilmelidir. Personel hem kendinden altlıklı sistemin (Built In-BI) hem de çıkarılabilen altlıklı sistemin (Drop In-DI) kullanımını zor bulmuştur. Çıkarılabilir altlıklı (DI) sistemde altlığın altında kalan mantarların temizliğinde zorlanılmış ve su akışı tüm tepside aynı ölçüde gözlemlenmemiştir.

En yüksek kuluçka anından ilk yemlemeye kadar geçen süre 170 ATU civarında olup, tüm gruplar için yakın sürelerdedir. En yüksek kuluçka zamanı, tüm grubun %75’inin tamamıyla kuluçkalandığı an şeklinde tanımlanmaktadır. (bkz Tablo 1)

Kavanoz kuluçka sistemindeki ilk yemleme sonrasında yavruların ağırlığının, tüm dikey istifleme yöntemlerine kıyasla belirgin şekilde daha az olduğu görülmüştür. Bunun, kavanozdaki su akışıyla mücadele etmek için sistemdeki larvanın harcadığı enerji miktarının fazla olmasından kaynaklandığına inanıyoruz.

Kontrol grubu 1 gr ortalama ağırlığa 765 ATU de gelmişti. Bu, kavanozdaki gruptan %14 daha fazlaydı. Buradan kavanozdaki larvaların daha fazla enerji harcadıkları ve dışarıdaki havuzlara çıktıklarında verimliliklerinin azaldıkları sonucuna varabiliriz.

Tablo 1: Gözlü yumurtaların alınmasından en yüksek kuluçka seviyesine gelinceye kadar olan ATU ve Gözlü yumurtaların alınmasından 1 gram ortalama ağırlığa gelinceye kadar olan ATU.

Figür 3: İlk Yemlemeye çıkan yavruların ağırlık grafikleri

Figür 4: 1 gr oratalamadaki balıkların ağırlık grafiği

Bu denemeden, Kuluçka Kavanozu (Zuger Şişesi) inkübasyon yönteminin yavru ağırlığı ve erken yaşam dönemi büyümesi üzerinde olumsuz bir etkisi olduğu sonucuna varabiliriz. Bu ilk dönem, balıkların tüm yaşam döngüleri boyunca genel performansı ve sağlığı için çok önemlidir. Bu deneyde kullanılan altlıkların göze çarpan bir avantajı olmadığı görülmüştür. Bunun yanısıra temizlik ve veri toplama gibi normal kuluçkahane prosedürlerini kısıtladığı kanıtlanmıştır. Gelecekteki denemeler için, grup sayısını azaltarak, boyutu 100 grama kadar izlemeyi tavsiye edebiliriz.